آخرین وضعیت اقتصادی ترکیه

به نقل از روزنامۀ اقتصادی لزاکو، ماه گذشته آژانس اعتبارسنجی مودی رتبۀ اقتصادی ترکیه را ارتقاء و آن را به BBB رساند. تصمیمی که دلیل آن افزایش امنیت سرمایه‌گذاری اعلام شد. مودی متعاقباً اعلام کرد بهبود وضعیت اقتصادی ترکیه و همچنین وضعیت عالی دارایی دولتی سبب شده تا اقتصاد ترکیه بتواند به خوبی در مقابل شوک‌های خارجی مقاومت کند. آژانس اعتبارسنجی مودی همچنین اعلام کرد که اقتصاد ترکیه در سالهای آینده شاهد موفقیت‌های بیشتری نیز خواهد بود.

از سویی گفته می‌شود از سال 2009 تاکنون سطح بدهی‌های ترکیه به میزان 10 امتیاز کاهش یافته و در حال حاضر بدهی‌های ترکیه تنها 36% از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهند.

از طرفی، اردوغان ماه گذشته اعلام کرده بود که ترکیه بدهی خود به صندوق بین المللی پول را تسویه کرده و بدین ترتیب به کلوپ کشورهای" بدون بدهکاری به صندوق بین الملل پول" پیوسته است.

بانک اروپایی بازسازی و توسعه (Berd) نیز ماه گذشته در گزارشی که پس از نشست اقتصادی این نهاد در استانبول منتشر شد، اعلام کرده بود که به رغم کاهش رشد اقتصادی ترکیه در سال 2012 این مسئله بر فعالیت‌های اقتصادی این کشور تأثیر منفی نگذاشته است. این بانک اروپایی برای ترکیه در سال 2013 رشد 3.7% و برای سال 2014، رشد 4% در تولید ناخالص داخلی را پیش بینی کرده است.

اردوغان در نشست بانک اروپایی بازسازی و توسعه در استانبول اعلام کرد: در وضعیت نامساعد جهانی، ترکیه در مقابل کشورهای عربی، اروپایی و آسیای مرکزی مدل موفقی است. وی از پروژه‌های بزرگ زیربنایی از جمله ساخت سومین و بزرگترین فرودگاه جهان در استانبول از لحاظ تعداد مسافران خبر داد.

به اعتقاد کارشناسان، یکی از دلایل موفقیت ترکیه، موقعیت ژئوپولیتیک این کشور است. جالب است بدانید که از استانبول می‌توان به 56 کشور جهان در عرض 4 ساعت(به صورت هوایی) سفر کرد. ترکیه امروز با 1 میلیارد یورو سرمایه‌گذاری، دومین کشور مهم در ساختار بانک اروپایی بازسازی و توسعه پس از روسیه است.

چالش‌های اقتصادی ترکیه کدامند؟

هرچند ترکیه علائم مثبتی در بورس و هتل‌های بزرگش نشان می‌دهد با این حال ضعف‌هایی نیز در اقتصاد دارد. بانک توسعه و بازسازی در این باره می‌گوید: نابرابری در مناطق مختلف و میان مردم همچنان یکی از مهمترین معضل‌های ترکیه است. از سویی ناامنی‌های ناشی از تحرکات کردی نیز سرمایه‌گذاری در این کشور را تحت تأثیر قرار داده است.

راز اقتصاد شکوفای ترکیه چیست؟

جفری ساش، اقتصاددان برجسته و استاد دانشگاه کلمبیا در یادداشتی برای پایگاه اینترنتی پراجکت سیندیکیت پیرامون رشد و توسعۀ اقتصادی ترکیه می‌نویسد: اقامت چند روزۀ من در ترکیه این فرصت را برایم ایجاد کرد تا دلایل دلایل موفقیت و رشد برق آسای اقتصادی، کاهش نابرابری‌ها و همچنین افزایش نوآوری در طول 10 سال اخیر در ترکیه را دریابم.

این اقتصاددان آمریکایی می‌افزاید: موفقیت اقتصادی ترکیه بسیار برجسته‌تر خواهد بود اگر بدانیم که ترکیه به لحاظ ژئوپولیتیک در همسایگی کشورهایی قرار دارد که اوضاع‌شان بد و گاهاً بحرانی است. در غرب ترکیه با یونان و قبرس همسایه است؛ کشورهایی که در قلب بحران یورو قرار دارند. در جنوب شرقی با سوریه همرز است، کشوری که با جنگ داخلی دست و پنجه نرم می‌کند و تاکنون 1 میلیون آواره را راهی خاک ترکیه کرده است. در شرق با ایران و عراق و در شمال با گرجستان و ارمنستان مرز دارد. در واقع مشکل است که در میان همسایگان ترکیه، کشوری را بیابیم که چالشی نداشته باشد.

شاس در ادامه می‌گوید: با این حال ترکیه توانسته به موفقیت‌های بزرگی دست یابد. بعد یک دورۀ طولانی کاهش رشد اقتصادی بین سالهای 1999 تا 2001 رشد سالانۀ اقتصادی ترکیه به طور متوسط طی سالهای 2002 تا 2012 به 5% رسیده است. دولت ترکیه برای سومین بار متوالی توانسته برندۀ انتخابات باشد و شکوفایی اقتصادی این کشور بیش از همه متأثر از بهبود زیرساخت‌های این کشور بوده تا اینکه توسعه‌ای حبابی و یا متأثر از کشف منابع جدید باشد.

ترکیه برخلاف همسایگانش بر روی منابع نفتی و گازی نخوابیده است، اما این کمبود را با توسعۀ صنعت و همچنین خدمات رقابتی پُر کرده است. صنعت توریسم سالیانه 30 میلیون گردشگر را وارد این کشور می‌کند؛ امتیازی که ترکیه را در میان اولین مقصد گردشگری جهان قرار داده است.

تنها با یک اقامت کوتاه در آنکارا می‌توان همۀ این پتانسیل‌ها را دید. فرودگاه، اتوبان‌ها و سایر بخش‌های زیربنایی در وهلۀ اول در نظم و ترتیب هستند؛ شبکه‌ای از ترن‌های پرسرعت آنکارا را به سایر بخش‌های کشور متصل می‌کند. بخص قابل توجهی از تولیدات تکنولوژیک ترکیه در بخش محلی تولید می‌شود. شرکت‌های ساخت و ساز در عرصۀ بین المللی بسیار رقابتی هستند و سفارش و تقاضاهای زیادی از کشورهای خاورمیانه و آفریقایی دریافت می‌کنند.

شهرت دانشگاههای ترکیه در حال افزایش است و شمار دانشجویانی که از آفریقا و آسیا برای ادامه تحصیل به این کشور می‌آیند روند رو به صعود گرفته است. بسیاری از درس‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی تدریس می‌شود، پیشرفتی که سبب جذب شمار زیادی از دانشجویان از اقصی نقاط جهان شده است.

از همه مهمتر اینکه ترکیه سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های بادوم را به شکل گسترده‌ای آغاز کرده است؛ این کشور در منابع قابل بازیافت بسیار غنی است(باد و منابع آبی و ژئومتریک) و بدون شک در آینده ای نزدیک تکنولوژی خود در حوزۀ انرژی سبز را به سایر کشورها نیز صادر خواهد کرد.

کارخانه‌های بازیافت زباله معمولاٌ جاذبۀ توریستی ندارند اما سیستم جدید مدیریت بازیافت زباله‌های شهری در حومه‌های آنکارا در مرکز توجه جهانیان قرار گرفته است. تنها چند سال بود که زباله‌ها در زباله‌دانی‌های عمومی به حال خود رها شده بودند و از خود گازهای سمی متصاعد می‌کردند، اما به لطف آخرین تکنولوژی‌ها، زباله‌دانی‌ها به مکان‌های سبز تغییر شکل دادند.

یک شرکت خصوصی به نام ITC به طور روزانه، هزاران تن زبالۀ جامد را به یک کارخانه منتقل می‌کند. زباله‌ها(اعم از پلاستیک و فلزات) از سایر زباله‌های ارگانیک جدا می‌شوند. زباله‌ها به بخش تخمیر می‌روند و در آنجا کمپوست و یا متان از آنها تولید می‌شود؛ موادی که می‌توان از آنها برق تولید کرد. برق تولید شده به نیروگاهی 25 مگاواتی که به برق شهری متصل است، می‌روند.

جالب است بدانید که بخار تولید شده از این فعل و انفعالات نیز برای گرم کردن حفاظ هایی به کار می‌رود که در آنها گوجه فرنگی، توت فرنگی و گل ارکیده کاشته می‌شود. ترکیه به لطف نوآوری در صنعت توانسته بخش قابل توجهی از تولیدات خود را علاوه بر کشورهای توسعه یافته روانۀ اقتصادهای نوظهور کند.

ترکیه چگونه به اینجا رسید؟

رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه و تیم اقتصادی او به ریاست علی باباچان، معاون اردوغان، برنامه‌های اقتصادی بلندمدتی را در دستور کارشان قرار دادند. اردوغان در سال 2003 در حالی به قدرت رسید که این کشور متأثر از بی ثباتی و بحران‌های بانکی در وضعیت بسیار بدی به سر می‌برد. دولت اسلامگرا برای احیای اقتصادی از صندوق بین المللی پول کمک گرفت. بعد از مدتی طرح‌های اردوغان و باباچان به نتیجه رسید و بانکها از بحران نجات یافتند. در مرحلۀ بعد بودجه را سامان دادند و سپس سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیربنایی، آموزش، بهداشت و تکنولوژی را توسعه دادند.

هنوز نمی‌توان به صراحت نسبت به تداوم شکوفایی ترکیه با اطمینان و یقین سخن گفت، آنهم در حالیکه همسایگان ترکیه با بحران‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند. با این حال سرمایه‌گذاری ترکیه در بخش‌های مختلف آموزش و همچنین بهره برداری بهینه از آموزش با ایجاد مشاغل، فرصت‌های خوبی برای ترکیه ایجاد کرده است.